Góp ý về vấn đề lai tạo gà tre nhật

Góp ý về vấn đề lai tạo gà tre nhật
Greg Davies - www.aviculture-europe.nl

Tôi từng nuôi và lai tạo nhiều giống gà trong hơn 40 năm trời. Nếu có người hỏi tôi về giống gà yêu thích nhất thì đó là gà tre nhật, phải nói là chúng rất quái.

Vài năm trước, tôi được tặng mấy con gà tre nhật màu trắng bù vào công việc tôi làm cho người ta. Không may, một con cáo lọt vào chuồng gà vì cửa không cài chặt, bởi vậy tôi chẳng còn con nào. Vào thời điểm đó, tôi cũng lai tạo cả chó Bắc Kinh nữa và không có ý định nuôi thêm thứ gì khác.

Sau khi chấm điểm trong một triển lãm ở New South Wales, tôi được mời chào một con gà trống tơ. Không hiểu sao, tôi đồng ý mua và đem cái đồ tí hon này về nhà.

Thiếu gà mái, tôi xin được một con mái chuối dễ thương từ người bạn. Bởi vậy, tôi bắt đầu nuôi gà tre nhật với số vốn đầu tư vẻn vẹn 5 đô Úc.


Con gà bổn màu điều mật giá 5 đô Úc.

Cả hai đều có chân ngắn, lưng hợp chuẩn chữ U, thân đầy đặn và nở nang. Từ cặp gà này, tôi xây dựng thành dòng gà nhật màu “gà chọi Anh cánh quạ” tức cánh đen (crow-winged Old English Game).

Phương pháp lai tạo của tôi
Trở về những năm 1970 khi còn là một cậu bé, trong khi đang chụp hình tại triển lãm quốc gia ở Nam Úc, tôi được tiếp chuyện với một người lịch thiệp mà sau này tôi mới biết là ông sở hữu một con gà tre nhật mái trong triển lãm. Ông nói “Một con gà tre nhật phải trông giống như một hộp đựng giày tí hon với bộ đuôi lớn”. Khi bắt đầu nuôi gà tre nhật, tôi nhớ lại lời ông và tôi đã cố hết sức để giữ cho gà của mình theo đúng định nghĩa này.


Con gà này không có dáng chữ U. Kết quả là nó không giống với hộp đựng giày và dáng quá cao. Chân cũng quá cao.

Tôi luôn lai những con chân ngắn với nhau. Tôi loại ngay những con chân cao nếu thấy và không bao giờ lai chúng. Một số nhà lai tạo nhấn mạnh rằng gà chân cao rất hữu ích khi lai tạo nhưng tôi thấy không cần phải dùng đến chúng bởi chúng sẽ tạo ra tỷ lệ chân cao nhiều hơn rồi ta lại phải loại hết vì không đạt chuẩn. Tôi không gặp phải vấn đề gì khi lai theo cách này.

Ở Úc, điểm số cho kiểu (type) là 55 và cho màu là 10 – bởi vậy tôi hoàn toàn không quan tâm đến màu sắc khi lai tạo. Bởi chỉ lai màu gà chọi Anh cánh đen, tôi luôn thu được gà mà các triển lãm công nhận.

Những tiêu chuẩn lai tạo của tôi gồm:

*Dáng hộp, thân nở và rộng, ngực đầy đặn.

*Cánh hợp chuẩn. Chóp những lông bay sơ (primary flights) luôn bị sờn và hỏng trước tiên. Để điều này không xảy ra, cánh không được xệ, thay vào đó chúng phải xếp dọc thân để luôn cách ly với mặt đất.

*Chân ngắn với cán tròn và ngón khỏe mạnh. Nhiều con gà tre nhật có ngón ngoại yếu, thường là khớp giữa bị vẹo. Tôi cũng thích cựa to dài như cựa gà chọi – Tôi tin rằng đây là đặc điểm khiến chân gà mạnh mẽ.

*Dáng lưng chữ U ở cả trống lẫn mái.

*Lông mềm, bản rộng.

*Mồng dựng, đặc biệt ở gà trống, mồng gà tre nhật thường bị lỗi gai đôi (double serration) và gai yếu, lởm chởm.

*Màu mắt đậm.

Đầu mùa sinh sản, tôi thường lai những con trống già đã qua kiểm chứng với nhiều gà mái. Gà mái sau đó được lai dòng với gà trống con của chúng từ mùa trước. Tôi hiếm khi lai gà mái tơ cho đến khi chúng gần đạt 1 năm tuổi. Đó là cách của tôi.


Gà mái điều và gà trống chuối vàng.

Những bí ẩn về gà tre nhật
Có một số bí ẩn xung quanh giống gà tre nhật.

Bí ẩn 1: Gien độc hại Cp. Đây là gien tạo ra chân ngắn theo chuẩn gà cảnh. Không như mọi người nghĩ, gà mang hai alen này đơn giản chết từ trong trứng nước, không thể nở ra con và không khổ sở vì tật nguyền. Dòng gà của tôi có tỷ lệ thụ tinh trung bình và tỷ lệ nở lên đến 70% và như vậy là đạt yêu cầu.

Bí ẩn 2: Gà tre nhật khó nuôi. Tôi thấy gà tre nhật rất mạnh khỏe, lớn mau và lanh lợi.

Bí ẩn 3: Gà tre nhật đẻ kém. Tôi lại thấy gà tre mái đẻ rất ổn định… chúng vào mùa sinh sản sớm và đẻ ngay cả trong mùa đông. Chúng cũng là những bà mẹ tuyệt vời.


Một con gà tre nhật đang ấp trứng.


Cháu trai Zac của tôi chơi với gà tre nhật.

Chuẩn bị triển lãm
Tôi tách những con chuẩn bị cho triển lãm từ khi còn rất nhỏ. Những con tốt nhất dường như có thể sống riêng ở vài tuần tuổi. Tôi thấy những con lớn nhanh và huyên náo nhất lại hiếm khi trở thành những con đẹp nhất. Thay vào đó, những con nhỏ, lớn chậm hơn lại thường là những con đẹp nhất. Có lẽ điều này chỉ đúng với bầy gà của tôi, ai mà biết? Ngoài ra nếu chúng được nuôi dưỡng cẩn thận và tránh bị bắt nạt thì chúng luôn tăng trưởng tốt và mạnh khỏe.

Tôi nuôi những con gà mái tơ theo bầy và bồng một chút để giúp chúng dạn người. Tôi thấy lông chúng phát triển tốt hơn khi nuôi theo cách này.

Gà trống tơ được nhốt riêng từng con trong lồng khoảng 1 x 1 m và bồng hàng ngày. Bằng cách này, chúng dễ dàng làm quen với loại lồng triển lãm nhỏ hơn và luôn đạt thứ hạng tối ưu khi chấm điểm.

Không may, nhiều trọng tài dùng que khều gà tre nhật, điều vốn hoàn toàn không cần thiết và không tốt bởi sẽ khiến chúng nhỏng người lên thay vì đậu sát đất theo tiêu chuẩn. Giống như chó Bắc Kinh, gà tre nhật phải thật dạn người và đậu sát đất, không lo lắng hay hoảng sợ. Tôi thường tập cho chúng làm quen với que để lỡ gặp phải trọng tài không am hiểu về giống gà, chúng sẽ không hoảng hốt khi bị que chạm vào.


Trống tơ màu điều cam và mái bông (với lỗi nhiễm đỏ ở lông bờm)

Kết luận…
Hiện giờ, tôi không thể tưởng tượng ra việc mình không nuôi giống gà tuyệt vời này và không còn thấy chúng trong sân vườn nhà. Chưa từng có giống gà nào mang lại cho tôi nhiều niềm vui đến như vậy.

Với những ai ưa chuộng vật nuôi khác lạ, thích đối mặt với thách thức về lai tạo và triển lãm, hoặc đơn giản muốn nuôi vật cưng dễ thương, đỡ tốn không gian, thì tôi hết sức khuyến khích nuôi gà tre nhật.

Website của Japanese Bantam Club of Australia: http://www.japanesebantamclubaustralia.com
Câu lạc bộ luôn chào đón các nhà lai tạo trong và ngoài nước tham gia thảo luận về gà và việc lai tạo gà.

-----------------------------------------

Chabo - giống gà tre nhật