Cá betta ấp bụng

Hiện tượng cá betta đực ăn trứng rất phổ biến trong khi ép cá betta, nhất là ở những dòng cá cảnh đuôi dài như halfmoon. Nhưng đôi khi cá đực không ăn trứng mà chỉ tạm thời ngậm trứng trong miệng (tức ấp miệng – mouth brooding) để bảo vệ và ấp mà thôi. Sau đây là bài viết rất cũ (1975) mô tả về hiện tượng này (mà tác giả gọi là ấp bụng – belly brooding betta hay BBB).

Cá betta ấp bụng
David Theobald - www.ibcbettas.com

Vâng, tôi không phải là nhà khoa học và chưa bao giờ ép được bầy nào trên 500 con, nhưng tôi từng chứng kiến hành vi này và tôi nghĩ rằng đó là hiện tượng cá betta ấp bụng.

Tôi đã đọc những bài viết trước đây về vấn đề này cách nay khoảng một năm khi tôi còn làm Trưởng ban hỗ trợ kỹ thuật. Tôi cảm thấy rất thú vị vì nó từng xảy ra với mình. Vâng, bạn có tin không, kể từ đó nó đã xảy ra thêm… 6 lần nữa, cũng như vào đêm hôm qua (26/7/1975) là… lần thứ 7. Kinh nghiệm mà tôi thu được hơi khác với những gì mà tiến sĩ Lucas viết, theo đó cá đực không ăn cá bột nhưng ăn trứng ngay khi chúng bắt đầu nở. Trứng sau đó nở trong bụng cá cha rồi phát triển ở đó (không bị nhả ra) mà không gặp bất kỳ hậu quả bệnh lý nào.

Tôi đồng ý với nghi vấn của tiến sĩ Lucas về hiện tượng “lại tổ” ở cá betta giống như tổ tiên ấp bụng của chúng [1]. Trong mỗi trường hợp, tôi đều nhận thấy có một vài nhiễu loạn xảy ra vào giai đoạn trứng nở tại phòng nuôi cá. Vợ tôi, Carol, có thể kích động việc cá ăn trứng khi giặt đồ (bà vợ tội nghiệp có ý nghĩ sai lầm rằng nhà hầm cũng tương tự như phòng giặt đồ, nhưng chúng ta đều biết rằng không phải như vậy, đúng không?). Rung động của máy giặt và máy sấy có thể là nguyên nhân trực tiếp hay chúng làm tăng độ ẩm khiến cá ăn trứng. Tôi cũng để ý rằng việc ăn trứng dường như chỉ xảy ra tại những hồ nhất định trong phòng nuôi cá. Đặc biệt là những hồ đặt gần với bồn ấp artemia nhất. Hồ ép và bồn ấp artemia của tôi đều để trên cùng một cái bàn. Điều này có thể cũng liên quan đến sự rung động. Tiếng chó sủa lúc nửa đêm có thể là nguyên nhân khác nữa kích động sự ấp bụng. Tất cả những điều này đều rất thú vị nhưng đâu là điểm mấu chốt? Kết luận duy nhất mà tôi rút ra từ kinh nghiệm của mình đó là cố gắng tránh khuấy động phòng nuôi cá càng nhiều càng tốt. Và nhìn chung, nếu cá ăn trứng thì hãy để yên con cá đực ở đó. Đừng bắt nó ra khỏi hồ ép. Hãy giữ nó ở đó vài ngày vì có thể nó đang ấp bụng (ghi chú: nhiều năm trước đây, một số nhà lai tạo cá betta ghi nhận hành vi chưa từng được biết và công bố trước đó của cá betta đực trong giai đoạn chăm sóc trứng đã thụ tinh và sắp nở. Họ lưu ý rằng đôi khi cá đực nuốt hết hay hầu hết trứng vào bụng như thể chúng ăn trứng. Nhưng sau một thời gian tương đương với quá trình ấp trứng, họ thấy ổ bọt bỗng nhiên xuất hiện hàng trăm con cá bột mạnh khoẻ. Hiện tượng này được gọi là ấp bụng. Bài viết nhằm cung cấp thêm một ghi nhận nữa về hiện tượng này từ phía nhà lai tạo.

Ghi chú
[1] - Ngày nay, hình thức ấp tổ bọt mới được xem là hình thức sinh sản sơ khai ở cá betta. Ấp bụng hay ấp miệng là hình thức sinh sản tiến hoá hơn. Như vậy, hiện tượng này nên được gọi là “tiến hoá” thay vì “lại tổ”.

 

Dthong có 1 con cá trống đã 2 lần ăn trứng do sức khỏe đã về chiều nên trứng ít thụ tinh. Thử đến lần 3, dùng cá vú em nuôi khoảng 2/3 trứng, còn 1/3 cho nó ấp . Ai dè cá vú em khi cá con nở thấy ít quá nên xực hết chỉ còn 1 con . Còn nó cũng xực hết khi trứng sắp nở, bụng to như cá mái . Rọi đèn thì không thấy 1 cái trứng nào hết . Vậy mà sau đó thấy nó phun cá con ra, cứu được hơn 30 em . Tụi BBB này hình như ấp trong bụng (bao tử) hẳn hoi chứ không phải là trong miệng .

 

Mình cũng phân vân trong bụng có men tiêu hoá, vv chắc cá con không thể sống nổi...

 

chắc là chung hết cho các loại cá lia thia nhà (kiểng + đá) vì cá trong bài dịch của anh Đại là cá đuôi dài . Chuyện này chắc cũng hay xảy ra nhưng nhiều khi chủ nhân không để ý tưởng là còn sót trứng đâu đó