Lai tạo cá killi trong môi trường cố định

Lai tạo cá killi trong môi trường cố định
Da.vid Suffi.a

Cá killi là một trong số những loài sặc sỡ nhất trong thế giới cá cảnh, và hầu hết chúng đều có thể nuôi dưỡng và lai tạo một cách dễ dàng trong hồ thủy sinh. Nhiều loài sinh sản dễ dàng như cá bảy màu, thậm chí người mới chơi cũng làm được. Trong khi bảy màu thường ăn cá con thì thậm chí nhiều loài cá killi trên thực tế không hề quan tâm đến cá bột của chính chúng, nở trong cùng hồ với cá bố mẹ.

Chìa khóa để nuôi dưỡng và lai tạo cá killi trong một môi trường cố định là cung cấp điều kiện thích hợp bao gồm nhiệt độ mát mẻ, ánh sáng dịu, thật nhiều cây thủy sinh, bộ lọc và dinh dưỡng phù hợp. Nếu bạn có thể nuôi bảy màu thì bạn cũng có thể nuôi những loài killi cực kỳ sặc sỡ, chẳng hạn như Fundulopanchax gardneri, lyretail Aphyosemion australe hay Epiplatys dageti. Nhu cầu của những loài này chỉ giới hạn trong việc cho ăn hàng ngày và thay nước định kỳ.




Những loài killi đẻ trứng trên cây (plant-spawning) là những ứng viên phù hợp nhất cho môi trường cố định. May thay, có hàng trăm loài và biến thể ở châu Phi, châu Á, Trung và Nam Mỹ để bạn lựa chọn. Với một chút nỗ lực, bạn có thể lai tạo một số loài gọi là killi thường niên (annual killies) từ châu Phi và Nam Mỹ, chẳng hạn như Austrolebias nigripinnis hay một số loài thuộc chi Nothobranchius, nhưng chúng lại không phù hợp đối với môi trường cố định. Ngoài tự nhiên, cá thường niên đẻ trứng dưới đáy và cần một chu kỳ khô hạn trong vòng vài tháng thì trứng mới nở.

Hãy bắt đầu bằng việc xem xét một môi trường cố định phù hợp với cá killi và rồi tìm hiểu những loài killi mà người mới chơi và người kinh nghiệm đang lai tạo.

Hồ
Trong khi nhiều người chuyên nuôi cá killi thường lai tạo trong các hồ nhỏ, một môi trường cố định cần hồ có thể tích trên 45 lít. Bạn vẫn có thể nuôi cá killi trong hồ nhỏ hơn nhưng khi cá bột bắt đầu lớn lên thì sẽ trở nên rất chật chội.

Lọc
Bất cứ bộ lọc chất lượng tốt nào đều được. Tôi thích lọc đáy bởi vì nó giữ cho hồ luôn sạch sẽ, cung cấp địa điểm để cá đẻ trứng và những viên sỏi dưới đáy cũng khiến cá dạn dĩ hơn. Nhiều loài cá, bao gồm cả killi, sẽ trở nên nhút nhát nếu chúng nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của mình trên nền hồ thủy tinh để trống, bạn nên trải một lớp sỏi mỏng sẫm màu hay lớp than bùn mỏng dưới đáy. Bạn cũng có thể sử dụng bất kỳ loại đất trồng cây nào miễn là phải rửa sạch và đun sôi trước.

Sưởi
Tùy thuộc vào nhiệt độ trong nhà của bạn, mà bạn có thể sưởi hồ nuôi cá killi hay không. Hầu hết các loài killi chịu đựng được nhiệt độ từ 20 đến 25 độ C và một số còn tăng trưởng và phát triển ở 18 độ C. Một số cần nhiệt độ ấm hơn nhưng không loài nào đòi hỏi nhiệt độ phải trên 27 độ C.

Ánh sáng
Bởi vì nhiều loài killi sống ở địa bàn rừng cây, chúng có xu hướng chuộng ánh sáng dịu trong hồ thủy sinh. Nhiều loài sống tốt mà không cần phải chiếu sáng nhân tạo, nhưng bạn không thể chiêm ngưỡng hết được vẻ đẹp lộng lẫy của chúng và cũng khó duy trì cây thủy sinh.

Một cách để tạo ra ánh sáng dịu là thả thực vật nổi để che bớt bề mặt bên trên, chẳng hạn như bèo tấm hay thủy cúc (water sprite). Cây thủy sinh sẽ hạn chế bớt ánh sáng chiếu lên cá, cung cấp nơi trú ẩn cho cá bột và vi sinh vật bám trên rễ cây cũng là nguồn thức ăn của chúng.

Cây
Thủy cúc có lẽ là loài cây được nhiều người chơi cá kinh ngiệm sử dụng nhất. Chúng mạnh mẽ và che phủ bề mặt rất tốt. Rêu và dương xỉ Java cũng gần tốt bằng. Chúng cần ít ánh sáng hơn hầu hết những loại cây khác, chúng đẹp và cung cấp nơi trú ẩn cho cá bột cũng như cá cái khỏi sự quấy nhiễu của những con đực sung mãn. Thủy cúc và dương xỉ Java nên trồng dưới đáy để tạo ra cảnh quan hấp dẫn, nhưng chúng vẫn có thể phát triển tốt nếu thả nổi.

Dinh dưỡng
Dẫu hầu hết cá killi đều chịu ăn thức ăn tấm, bạn sẽ thu được kết quả tốt hơn nếu cho chúng ăn thức ăn đông lạnh và thức ăn tươi sống. Artemia, trùn chỉ, trùn trắng, trùn kim (grindal), bo bo và trùn đất là những nguồn dinh dưỡng tốt nhất đối với cá killi để chúng tạo ra nhiều trứng và cá bột.

Tuy nhiên, artemia, trùn chỉ và trùng đỏ đông lạnh cũng là những nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng. Ấu trùng artemia cực kỳ phù hợp bởi vì ươm chúng tại nhà dễ dàng và là loại thức ăn mà cá killi rất chuộng. Chìa khóa thành công là cung cấp nhiều loại thức ăn khác nhau và điều đó cũng đúng cho tất cả các loài cá cảnh.

Lai tạo
Đây thực sự là phần rất dễ dàng. Lai tạo cá killi trong môi trường cố định không gì khác ngoài việc thả cặp cá mạnh khỏe vào và làm theo những hướng dẫn ở trên. Hồ 45 lít có thể nuôi từ một cặp cho đến một tá những cá thể trưởng thành.

Tìm những cá thể còn non hay đang sung sức. Tránh mua cá quá già vì chúng đang ở vào giai đoạn cuối của thời kỳ sinh sản. Hầu hết các loài killi đẻ trứng trên cây có tuổi thọ khoảng 2 năm.

Như tên gọi của chúng, trong môi trường cố định các loài đẻ trứng trên cây sẽ liên tục đẻ trứng lên cây thủy sinh và lên nền sỏi, thông thường vài trứng mỗi ngày. Trứng bắt đầu nở sau khoảng từ 10 ngày đến 3 tuần tùy loài. Cá bột có thể bơi tự do và tự kiếm ăn ngay lập tức.





Nuôi dưỡng
Cá killi bột tương đối nhỏ vì vậy bạn cần cung cấp loại thức ăn kích thước nhỏ. Thức ăn tốt nhất cho chúng là trùn giấm và ấu trùng artemia, cả hai đều có thể ươm một cách dễ dàng tại nhà. Cám mịn được cá bột của một số loài killi ăn, nhưng cũng có loài từ chối.

Hầu hết cá killi đều có khả năng săn tìm các vi sinh vật sống tự nhiên trong môi trường thủy sinh để ăn trong giai đoạn đầu đời. Khi lớn hơn, chúng sẽ chuyển sang ăn trùn giấm, ấu trùng artemia và rồi thức ăn dành cho cá lớn. Hầu hết các loài killi đẻ trứng trên cây đều đạt kích thước trưởng thành sau từ 3 đến 6 tháng.

Nếu bạn muốn duy trì hồ cảnh với những con killi xinh đẹp, bạn không cần phải làm gì khác ngoài việc cứ để cho chúng tự phát triển. Nếu hồ quá đông đúc, bạn cần bán hoặc cho bớt.

Tuy nhiên, nếu muốn thu được số lượng cá tối đa, bạn cần dời cá bột sang hồ khác để chúng có thể tăng trưởng một cách an toàn. Dù cá bố mẹ không hề ăn chúng thì cá cùng bầy lớn hơn có thể ăn. Bởi vì cá killi sinh sản liên tục, trứng liên tục nở tạo ra cá con với đủ mọi kích cỡ khác nhau. Cá con lớn hơn thường săn đuổi cá bột mới nở.

Chọn loài killi nào?
Nếu bạn bắt đầu nuôi cá killi, những ứng viên thích hợp cho môi trường cố định bao gồm Fundulopanchax gardneri, Aphysemion australe, A. striatum và Epiplatys dageti. Tất cả đều là những loài sặc sỡ dễ nuôi và lai tạo xuất xứ từ Tây Phi, và chúng cũng phổ biến trong các tiệm cá cảnh.

Chính thức có hàng trăm loài và biến thể khác nhau ở Tây Phi và nhiều hơn nữa ở Trung và Nam Mỹ bao gồm các thành viên thuộc chi Rivulus. Một số trong đó là thách thức đối với người chơi cá kinh nghiệm, bao gồm loài sặc sỡ và bí ẩn Aphysemion cameronense, A. ocellatum và A. joergenscheeli.

Nếu bạn không tìm thấy tiệm cá cảnh nào bán cá killi, bạn vẫn có thể mua qua mạng. Dĩ nhiên, nơi mua bán đáng tin cậy nhất là từ những thành viên thuộc Hiệp Hội Cá Killi Mỹ (American Killifish Association – AKA), những người tuân thủ các nguyên tắc đạo đức trong mua bán với những thành viên khác. Bạn có thể tìm thông tin về việc nuôi dưỡng, lai tạo và tìm kiếm cá killi trên website của AKA, www.aka.org.

 

@vinhbinhduong: mình cũng xem chương trình đó và rât sốc. Tiếc là không nghe kịp con cá đó tên là gì. Nếu vinhbinhduong nói tên thì mình có thể tra xem nó có thuộc về nhóm họ cá killi hay không.

Những con đẻ trứng trên cây (plant-spawning) trong bài theo mình hiểu là đẻ trứng trong đám rong rêu rậm rạp, trứng có thể rơi xuống đáy (chứ không phải nhảy lên cái lá phía trên mặt nước để đẻ).

@yeuhalfmoon92: những cái hộp đó có chứa trứng killi. Có thể đó là trứng của những loài gọi là killi thường niên nên có thể để khô và dễ vận chuyển. Nếu đúng là cá thường niên thì chúng không thích hợp đối với môi trường cố định (như tác giả đề cập) vì tuổi thọ của cá chỉ trong vòng một năm và phải bỏ hồ để lấy trứng. Mình chỉ đoán vậy thôi chứ ko dám chắc vì chưa chơi cá killi bao giờ.

 

Sau cùng mình cũng tìm thấy con cá mà Vinh nói đến. Đó là con tetra bay (Splash Tetra, Jumping Characin, Spraying Tetra) Copella arnoldi