Chăm sóc cá con Sau khi cá đẻ, chúng ta có thể đem giá thể đi ấp ở hồ khác hoặc cứ để cho cá bố mẹ chăm sóc trứng. Trứng cá dài khoảng 2 mm, hình ê-líp và có phổ màu từ xám đến xanh-nâu. Trứng sẽ nở sau hai ngày ở nhiệt độ 27°C. Một bầy có khoảng từ 2000 đến 7500 cá con. Trong bốn ngày đầu tiên, cá con hay còn gọi là cá bột không ăn uống hoặc bơi lội được mà chỉ tiêu thụ túi dinh dưỡng dự trữ ở bụng. Sau khi tiêu thụ hết túi dinh dưỡng, cá bột bắt đầu bơi lội và tìm kiếm thức ăn. Đây là giai đoạn rất quan trọng trong quá trình chăm sóc cá bột bởi vì kích thước của chúng còn quá nhỏ để ăn các loại thức ăn bình thường. Cá bột của các loài cichlid Trung Mỹ kích thước lớn có thể ăn bo bo dù kích thước của chúng lúc này còn nhỏ hơn con bo bo trưởng thành. Thực tế, bo bo có nhiều kích cỡ và cũng không chỉ có một loài mà bao gồm nhiều loài sinh vật phù du có kích thước khác nhau; chủ yếu là daphnia (2-5 mm), bosmia và moina (< 1 mm); do đó, cá bột có thể chọn ăn các cá thể có kích thước nhỏ hơn. Đây là điểm thuận lợi trong việc gây giống các loài cichlid Trung Mỹ kích thước lớn bởi vì chúng ta có thể tìm mua bo bo ở các tiệm cá cảnh quanh năm trong khi ở những vùng có khí hậu lạnh hơn, để chủ động nguồn thức ăn cho cá con, người nuôi cá phải tự nuôi bo bo. Loại thức ăn thích hợp khác dành cho cá bột là ấu trùng artemia (0.25 mm). Artemia là loài giáp xác nước mặn được nuôi công nghiệp để thu hoạch trứng cung cấp cho ngành chăn nuôi như nuôi tôm hay cá cảnh. Trứng artemia đóng gói có bán sẵn ở các tiệm cá cảnh mà người ta có thể mua về để ấp rồi thu hoạch ấu trùng cho cá bột ăn. Mặt khác, cá bột cũng ăn chất nhờn trên mình cá bố mẹ tuy chúng không hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn thức ăn này. Trường hợp cá bột được nuôi riêng thì có thể cho chúng ăn lòng đỏ trứng gà hoặc loại thức ăn tổng hợp đặc biệt dạng “kem” có thành phần dinh dưỡng tương tự chất nhờn trên người cá bố mẹ. Một nguồn thức ăn tự nhiên khác là các vi sinh vật tồn tại trên bề mặt đáy nền hồ cá. Điều này lý giải tại sao một số người nuôi cá thường không bỏ thức ăn dành riêng cho cá bột mà vẫn thấy chúng phát triển bình thường và người ta chỉ thực sự cho cá con ăn khi vớt chúng ra để nuôi riêng. Đây cũng là một gợi ý để chúng ta bố trí đáy nền thích hợp cho các hồ cá đẻ. Từ 11 đến 20 ngày tuổi, cá đủ lớn để ăn lăng quăng. Từ 21 ngày tuổi trở đi, cá tiêu thụ nhiều thức ăn hơn, nên có lẽ trùn chỉ thích hợp hơn cả. Đôi khi, cá bố mẹ cũng cho cá con ăn bằng cách nghiền nát thức ăn trong miệng rồi phun ra đằng khe mang để cá con ăn. Trong tháng đầu tiên, cá con phát triển rất nhanh, kích thước của chúng có thể tăng gấp đôi sau mỗi tuần tuổi. Thay nước thường xuyên kết hợp với việc cho cá ăn đầy đủ sẽ giúp cá con chóng lớn hơn. Cá bố mẹ sẽ tiếp tục chăm sóc đàn con cho đến khi chúng được bốn tuần tuổi. Ở độ tuổi này, cá con được xem như đã có thể tự sống tự lập và nên được tách khỏi cá bố mẹ; vì trong môi trường nuôi dưỡng chật hẹp, chúng sẽ bị cá bố mẹ cắn hay thậm chí có thể bị ăn thịt khi đến gần. Ở sáu tuần tuổi, cá con đạt kích thước từ 1 cm đến 1.5 cm. Ở tám tuần tuổi, nếu không được tách ra nuôi riêng, cá con có thể ăn thịt lẫn nhau do khác biệt về kích thước; nhưng vì số lượng cá con rất lớn cho nên hiện tượng này cũng không ảnh hưởng gì nhiều đến số lượng bầy cá. Lúc này chúng ta có thể tách những cá thể lớn nhất ra để nuôi riêng trong hồ kiếng bởi chúng thường là cá đực. Những cá thể đực đầu đàn được xem là có nhiều giá trị thương mại bởi vì đầu chúng thường phát triển to hơn những cá thể khác cùng bầy. Cần hết sức lưu ý đến cặp cá bố mẹ trong giai đoạn chăm sóc con. Khi thấy cá bố mẹ vẫy, rung vây hoặc đuôi tức là chúng bắt đầu cảm thấy khó chịu với việc ăn chất nhờn của cá bột. Nếu chậm tách cá bố mẹ khỏi bầy cá con, chúng có thể bị cá con rỉa lở loét ở vây, đuôi và hai bên sườn từ đó các mầm bệnh cơ hội có thể thừa cơ tấn công cá bố mẹ [hình 1]. Đầu hút của máy bơm ở hồ nuôi cá con cần được quấn thêm một lớp bọt biển để giảm bớt lực hút, nhờ đó cá con khỏi bị máy bơm hút lên máng lọc [hình 2]. Chúng ta cũng có thể sử dụng bộ lọc khí vì lực hút của chúng vừa phải. Đây là loại thiết bị lọc sinh học đơn giản bao gồm một ống dẫn đến máy sục khí và miếng bọt biển; luồng khí đi lên kéo theo dòng nước đi qua lớp bọt biển mà ở đó các vi khuẩn trú ngụ trên lớp màng bọt biển giúp phân hủy các chất hữu cơ, chẳng hạn như chất thải cá, thành các chất vô cơ ít độc hại hơn và sẽ được lấy đi khi thay nước [hình 3]. Hình 1. Bầy cá Midas khi đạt 8 tuần tuổi (độ tuổi có thể tách ra để nuôi riêng). Hình 2. Quấn một lớp bọt biển xung quanh đầu hút của máy bơm để làm giảm bớt lực hút. Hình 3. Bộ lọc khí thích hợp với các hồ nuôi cá con vì lực hút vừa phải.
