Biến đổi thị trường ở cichild khiến loài phân hóa

Biến đổi thị trường ở cichild khiến loài phân hóa
Michael Kahn - nguồn www.reuters.com

LONDON (Reuters) – Một số loài cá sặc sỡ ở hồ Victoria châu Phi hình thành loài mới nhờ thích nghi với thị trường (vision) của chúng, điều chứng tỏ rằng phân lập về địa lý không nhất định phải là điều kiện phân hóa, các nhà nghiên cứu phát biểu vào hôm thứ Tư vừa rồi.

Cá tiến hóa để cải thiện khả năng nhận biết thức ăn và kẻ săn mồi ở những độ sâu khác nhau và điều này cũng ảnh hưởng đến cách chúng nhận biết màu sắc và hấp dẫn cá cái, Ole Seehausen, người lãnh đạo nhóm nghiên cứu phát biểu trên tạp chí Nature.

Seehausen, nhà sinh học tiến hóa thuộc Viện Khoa Học và Công Nghệ Thủy Sản Thụy Sĩ ở Kastanienbaum nói rằng “Sự phân hóa từ một loài thành hai loài bắt đầu bằng việc thích nghi của hệ thống giác quan, trong trường hợp này là thị giác, với môi trường địa phương”.

Cá cichlid là một mô hình quan trọng đối với các nhà sinh học tiến hóa bởi vì không có nhóm động vật có xương sống nào lại phân hóa thành nhiều loài – khoảng 2000 loài – quá nhanh đến như vậy, Seehausen nói qua phỏng vấn trên điện thoại.

Các nhà khoa học nhìn chung thường cho rằng việc phát sinh một loài mới đòi hỏi phải có sự phân lập về địa lý – chẳng hạn như việc hai lục địa tách rời nhau. Ông nói sự kiện hai loài cichlid hoàn toàn khác biệt sống cận kề bên nhau là khó hiểu.

“Những loài cá này luôn tiếp xúc với nhau và thực sự sống cùng một vị trí” Seehausen nói “Chúng ta đều biết rằng có hai loài cá khác biệt nhưng chúng ta không biết làm cách nào mà điều này lại xảy ra”.

Seehausen cho biết phát hiện còn liên quan đến những nỗ lực bảo tồn bởi vì người ta cho rằng ô nhiễm làm thay đổi ánh sáng trong nước sẽ khiến hai loài bị hủy hoại và nhập vào làm một.

Các phát hiện và việc thả những loài cá săn mồi “giải thích sự sút giảm nhanh chóng số lượng các loài cichlid ở hồ Victoria trong vòng 30 năm qua”, Seehausen nói thêm rằng số lượng loài hiện chỉ còn một nửa so với số 500 ban đầu.


Cá đực loài Pundamilia pundamilia ở vùng nước trong.


Cá đực loài Pundamilia pundamilia ở vùng nước đục.

Các nhà nghiên cứu quan sát hai loài, dựa trên các màu đỏ và xanh, phát hiện tại năm hòn đảo trong hồ.

Họ khẳng định qua thí nghiệm rằng những đột biến di truyền nhất định đã khiến một số cá thích nghi với thị trường ở vùng nước sâu để nhận biết màu đỏ, và một số khác ở vùng nước nông hơn để nhận biết các cấp độ màu xanh dương.

Điều này khiến cho cá đực xanh dương có lợi thế sinh sản ở vùng nước nông và cá đực đỏ có lợi thế ở vùng nước sâu của hồ bởi vì chúng trông hấp dẫn hơn đối với cá cái.

Mark Kirkpatrick ở đại học Texas, Austin và Trevor Price ở đại học Chicago viết trên mục bình luận của tạp chí Nature “Nói ngắn gọn, điều bạn nhìn thấy quyết định điều bạn có, và dành cho những ai nhìn thấy bạn”.