Sự tuyệt chủng của các loài săn mồi tốc độ cao kỷ Cretaceous

Sự tuyệt chủng của các loài săn mồi tốc độ cao kỷ Cretaceous
www.practicalfishkeeping.co.uk



Đây là tin xấu – nếu bạn là loài cá săn mồi to lớn tốc độ cao, sống vào cuối kỷ Cretaceous (cách nay 65–70 triệu năm): bạn sẽ bị tuyệt chủng.

Một nghiên cứu được thực hiện bởi Matt Friedman đăng trên số ra mới đây của tạp chí Proceedings of the National Academy of Science, khảo sát hình dạng cơ thể và cấu trúc xương hàm của 249 chi cá hóa thạch đã bị tuyệt chủng vào cuối kỷ Cretaceous và phát hiện thấy những loài cá to lớn tốc độ cao bị tác động nhiều nhất.

Điều này phù hợp với giả thuyết hiện hữu cho rằng những loài cá ở đỉnh của hệ sinh thái (food chain) với tốc độ sinh trưởng và sinh sản chậm hơn thì có nhiều nguy cơ bị tuyệt chủng hơn.

Tác giả phát hiện rằng “mức độ tuyệt chủng cao ở các loài cá xương sống ở tầng mặt vùng nhiệt đới trùng hợp với sự sụt giảm nguồn thức ăn ở đại dương, củng cố cho giả thuyết trước đây rằng nguồn dinh dưỡng là một yếu tố quyết định đến vấn đề sinh tồn ở cá”.

“Những tổn thất đáng chú ý nhất trong đợt tuyệt chủng vào cuối kỷ Cretaceous bao gồm những loài săn mồi †pachycormids, †pachyrhizodontids, †ichthyodectiforms, †enchodontids và †cimolichthyids, tất cả đều có tỷ lệ tương quan (aspect-ratio)* của đuôi cao và thân hình thoi, có nghĩa rằng chúng là những loài bơi nhanh và di chuyển liên tục”.

Nói chung, những loài cá này có kiểu dáng tương tự như những loài cá xương hiện đại kích thước lớn như scombroids (cá ngừ, cá thu, cutlassfish và ngừ wahoo), xiphioids (cá cờ, cá kiếm - billfish), sphyraenids (cá nhồng - barracuda) và carangoids (cá chó – jack và cá mahi mahi - dolphinfish).

Điều đáng chú ý là tất cả những nhóm cá hiện đang tồn tại này đều bắt đầu xuất hiện vào đầu kỷ Paleogene, điều cho phép dự đoán rằng chúng đã phân hóa để lấp vào chỗ trống của những nạn nhân đã tuyệt chủng”.

Friedman kết luận “thật trớ trêu, những nhóm có quan hệ gần gũi đã tiến hóa để lấp vào lỗ hổng sinh thái ở bình minh của đại tân sinh Cenozoic, hiện đang phải đối diện với nguy cơ tuyệt chủng to lớn từ việc khai thác quá mức và thiếu cân đối… Tuy những cơ chế gây ra sự sụp đổ về mặt sinh thái ở hai thời điểm cách nhau 65 triệu năm là hoàn toàn khác biệt, nhưng những điểm tương đồng cho thấy một số dạng hình thái ở cá có thể có nguy cơ tuyệt chủng cao hơn mà không cần quan tâm đến các yếu tố tác động cụ thể nào”.

Để có thêm thông tin, hãy tham khảo: Friedman, M (2009) Ecomorphological selectivity among marine teleost fishes during the end-Cretaceous extinction. Proceedings of the National Academy of Sciences 106, pp. 5218–5223.

Ghi chú (VNRD)
* Tỷ lệ tương quan (aspect ratio) = chiều cao vây x 2/ diện tích vây
Cá bơi nhanh ở tầng mặt có tỷ lệ tương quan của đuôi cao (7.5) trong khi cá bơi chậm ở tầng đáy có tỷ lệ này thấp hơn (6.0).