Một loài cá rồng mới được phát hiện vào thế Eocene ở Trung Quốc

Một loài cá rồng mới được phát hiện vào thế Eocene ở Trung Quốc
https://m.phys.org/news/2017-04-species-arowana-osteoglossid-fish-eocene.html


Mẫu vật chuẩn (holotype) của loài Scleropages sinensis (IVPP V 13672.2). Hình: ZHANG Jiangyong

Asian arowana (Scleropages formosus), còn gọi là cá rồng (dragon fish), là một trong những loài cá xinh đẹp và đắt tiền nhất trên thế giới. Scleropages là loài cá nước ngọt thuộc họ Osteoglossidae với phân bố xuyên đại dương (transoceanic) ở Đông Nam Á và Úc. Tất cả những hóa thạch được biết trước đây của Scleropages đều là vảy, sỏi tai (otolith) và những mảnh xương rời rạc, và phân bố của cá lưỡi xương (osteoglossid) vẫn còn là một ẩn số về địa sinh vật (zoogeographical).

Theo một tài liệu được xuất bản trong số mới nhất của tạp chí Vertebrata PalAsiatica, Dr. ZHANG Jiangyong, Khoa Cổ động vật có xương sống và Cổ chủng tộc (IVPP), Viện hàn lâm khoa học Trung Quốc, và Dr. Mark Wilson, Khoa Sinh học, Đại học Alberta, báo cáo về một loài cá lưỡi xương mới, Scleropages sinensis sp. nov., thuộc Hệ tầng Xiwanpu (Xiwanpu Formation) ở Hồ Nam và Hệ tầng Dương Tân (Yangxin Formation) ở Hồ Bắc, Trung Quốc.

Thân của loài cá mới tóp hai đầu (fusiform) lúc trưởng thành, với các vây lẻ (median fins) nằm về phía sau và vây ngực ở vị trí bụng. Xương sọ dày và nhiều vảy (squamation). Chiều dài chuẩn của cá thể lớn nhất là 175 mm, mẫu vật chuẩn là 140 mm, và nhỏ nhất là 78 mm.

Những hóa thạch Scleropages đã biết xuất xứ từ [địa tầng] Maastrichtian ở Ấn Độ, Maastrichtian/Paleocene Muộn ở châu Phi, Paleocene ở châu Âu, Eocene ở đảo Sumatra, và Oligocene ở Úc. Tất cả những ghi nhận có trước này đều là vảy, sạn tai và các mảnh xương rời rạc. Do đó, phát hiện lần này là những bộ xương hóa thạch Scleropages đầu tiên từng được khai quật trên thế giới với vài cá thể được bảo quản cực tốt.


Scleropages sinensis, toàn thân bên trái (A, B), sọ (C) và xương đuôi (D). Hình: ZHANG Jiangyong

“Loài cá mới này gợi nhớ đến Scleropages về xương sọ, xương đuôi, hình dạng và vị trí của các vây, và các vảy mắt lưới (reticulate). Do đó, nó nhất định phải thuộc về chi này” Dr. ZHANG Jiangyong thuộc IVPP nói.

Loài cá mới khác với tất cả những loài Scleropages hiện hữu ở chỗ: mũi không có gờ (ornamented); lỗ cảm giác ở trước mắt (antorbital) lớn; phần dưới hốc mắt (posterior infraorbitals) không che hết viền ngoài mang dưới (preopercle); góc sau (posteroventral) của mang dưới nhọn; viền sau của mang trên (opercle) lõm và đầu dưới (ventral end) của xương nhọn; vây ngực rất dài và kéo đến điểm bắt đầu của vây bụng; số đốt sống (vertebral) khoảng 46-48; mấu đốt sống (parapophyses) ngắn hơn và các tia đuôi trên và dưới dài gần bằng các tia bên trong.

Loài cá mới có quan hệ gần với láng giềng châu Á của mình, S. formosus, hơn là họ hàng xa ở phương nam, S. leichardti. Scleropages formosus cư ngụ trong ao hồ, đầm lầy, rừng ngập nước tự nhiên, và các vùng nước sâu, chảy chậm ở sông ngòi với thực vật che phủ bên trên. Nó là loài cá ăn thịt và thức ăn của nó chủ yếu bao gồm côn trùng, cá, trùn, lưỡng cư nhỏ, thú nhỏ và thậm chí cả chim. S. sinensis có thể sống trong môi trường tương tự và có khẩu phần tương tự ngoại trừ những món quá to.

Lưỡng hình giới tính có thể tồn tại ở S. sinensis. Cá đực giả định có thân hình thon và hẹp hơn, và đầu tương đối lớn hơn, với khóe miệng sâu hơn. Việc phát hiện Scleropages sinensis sp. nov. ghi nhận thời điểm phân hóa giữa Scleropages [cá rồng châu Á] và Osteoglossum [cá rồng châu Mỹ] không muộn hơn thế Eocene Sớm.


So sánh giữa Scleropages sinensis (A) và S. formosus (B), S. leichardti (C) [theo chúng tôi, dựa vào dạng hoa văn trên nắp mang và viền vảy thì đây là con S. jardinii]. Hình: ZHANG Jiangyong

Đọc thêm: Hóa thạch Scleropages (Osteoglossomorpha) hoàn hảo đầu tiên

Cung cấp bởi: Chinese Academy of Sciences


==================================


Hóa thạch cá rồng