Liên hệ quảng cáo: anh Nguyễn Long Khánh (mobile: 0907 707 171 - nick: nlkhanh - email: longkhanh1963@gmail.com)

Phỏng vấn 7/2007: Tim Arndt – www.timsalphabettas.com

Thảo luận trong 'Bài viết tuyển chọn - cá betta - cá cờ' bắt đầu bởi kiatisak, 30/7/07.

  1. kiatisak

    kiatisak Active Member

    Phỏng vấn 7/2007: Tim Arndt – www.timsalphabettas.com
    Joep Van Esch – http://www.bettas4all.nl/viewtopic.php?f=8&t=7780#.WflNbFuCzZ4

    Tim Arndt, còn được biết như là Bettapapa, là một nhà lai tạo kinh nghiệm ở Canada. Website của ông giàu thông tin và năm nay cá của ông đã thắng nhiều giải tại Hội Nghị IBC ở Indianapolis.

    [​IMG]

    1. Ông bắt đầu yêu thích cá betta như thế nào?
    Cha tôi không bao giờ cho phép tôi chơi cá khi tôi còn nhỏ, vì vậy khi tôi dọn ra ở riêng vào năm 15 tuổi, tôi thiết lập một hồ cảnh và betta lọt vào mắt tôi. Tôi nghĩ chính bản chất gây gổ và màu sắc sặc sỡ của chúng đã gây ra điều đó. Chẳng bao lâu, tôi cố gắng cản chúng nhưng thất bại một cách thảm hại. Quyển sách mà tôi dùng để hướng dẫn mình hoàn toàn thiếu thông tin. Nó có tựa là Bettas. Nó đề tác giả là một chiến hữu có tên Ostrow. Nhiều năm sau vào khoảng 1980, khi tôi tìm thấy quyển sách khác tựa đề All about Bettas [Mọi thứ về Bettas] của Walt Maurus, tôi mới ép thành công vài bầy đuôi voan (veiltail).

    2. Ông mua cá gốc từ đâu?
    Cá gốc của tôi, trở lại những năm đầu, được gửi đến cho tôi từ Nova Scotia. Một chiến hữu có tên Steve Saunders đã tử tế gửi cho tôi vài con. Đây là hình của hai con cá mà anh gửi cho tôi vào 1980:

    [​IMG]
    [​IMG]

    Tuy nhiên, cá cảnh hiện tại của tôi mà tôi mua cách đây 3 năm, bắt nguồn từ sự kết hợp cá của hai nhà lai tạo Bắc Mỹ và một số cá mua từ Suporn (BlueBettas), người ở Thái Lan và cá của anh làm rất tốt tại các cuộc triển lãm hàng năm.

    3. Dòng betta yêu thích của ông là gì, và tại sao?
    Dòng cá yêu thích của tôi là halfmoon. Chúng quá thể hiện và chúng bán chạy. Tôi đam mê những dòng cá khác nhưng tôi tự giới hạn bản thân vì hạn chế về không gian và thời gian.

    4. Nếu phải chọn một dòng màu để làm việc với, ông chọn màu nào?
    Dòng màu mà tôi thích ngắm nhất là đen. Bất kỳ kết hợp nào của đen với màu nào khác đều rất đẹp. Dẫu chúng cực kỳ khó làm việc với và tôi đoán mình thích sự thách thức.
    [​IMG]

    5. Con cá hoàn hảo của ông trông thế nào?
    Con cá hoàn hảo với tôi là rất giống với tiêu chuẩn triển lãm IBC về betta cân đối (balanced). Tuy nhiên, tôi sẽ làm ngắn vây của chúng một chút như con ở hình dưới để đảm bảo rằng những cá này luôn mang vác chúng thoải mái. Không gì tệ hơn việc thấy một con halfmoon kéo lê bộ vây khủng đó vòng quanh... Tôi bắt đầu hoảng sợ trước viễn cảnh cá betta trở nên kém cỏi trong bơi lội như những dòng cá vàng cảnh… Chúa cấm đoán việc đó!

    [​IMG]

    6. Ông chọn cá giống của mình như thế nào? Ông tìm kiếm những đặc điểm gì?
    Trình diễn (deportment) và xác nhận (confirmation) là mọi thứ với tôi. Sự đối xứng (symmetry) và sức mạnh cũng quan trọng. Màu sắc luôn thứ yếu, bởi nếu những thứ khác đều xuất sắc, bạn chỉ cần thay đổi lớp triển lãm mà mình tham gia. Tôi đoán sự hung dữ ở cá đực cũng rất quan trọng với tôi.

    7. Ông sử dụng kiểu lai tạo nào để đạt mục đích của mình (lai cận huyết, lai dòng, pha v.v.)?
    Về mọi phương diện, tôi là tay lai tạp (hybridizer). Luôn pha (crossing) mọi thứ với nhau để xem kết quả sẽ thế nào.

    8. Ông sử dụng bao nhiêu hồ ép?
    Thông thường tối thiểu mười lăm hồ ép - 5 gallon phục vụ quanh năm.
    [​IMG]

    9. Ông ép cá thường xuyên thế nào?
    Mỗi tuần trong năm, có nhiều cặp sinh sản tốt.

    10. Ông cho cá ăn gì? Từ cá bột đến cá trưởng thành?
    Thức ăn quan trọng nhất với tôi là artemia mới nở. Từng con cá của tôi ăn thứ này mỗi ngày. Tôi cố gắng mua loại chất lượng cao nhất mình có thể tìm ra và rồi tôi cũng làm giàu (fortify) một số chúng trong dung dịch Omega-3 trong vòng 24 giờ.

    Cá bột có trùn giấm (vinegar eels) và trùn cám được làm giàu (fortified micro-worms) cũng như ấu trùng artemia (BBS) mỗi ngày trong tháng đầu.

    Cá trưởng thành có trùn trắng (white worm) hay lăng quăng để biệt dưỡng (condition) và nuôi chúng trong khi sinh sản và chăm sóc cá bột. Việc thu hoạch lăng quăng đã trở thành truyền thống với tôi vào mùa xuân hằng năm.

    11. Ông lên lọ những con đực đầu tiên ở tuổi nào?
    Độ tuổi lên lọ thật sự không quan trọng. Điều quan trọng là bắt cá đực ra trước khi chúng bắt đầu đá nhau. Những vết cắt và rách đó ở vây của chúng không bao giờ hồi phục hoàn toàn. Vì vậy, tôi cố tách chúng ngay khi tôi có thể thấy vây hậu môn dài hơn ở một số con. Nếu tôi phạm sai lầm và lên lọ một con mái… vậy thì sao? Tôi sẽ có một con mái to đẹp để lai tạo sau này.

    12. Ông có thể thấy một con có những đặc điểm tốt ở độ tuổi nào?
    Thật thú vị khi bạn hỏi tôi bởi vì năm ngoái tôi chọn con chiến thắng lớp A1 Red STM [đỏ đực đuôi đơn] tại Triển Lãm và Hội Nghị IBC ở Pennsylvania khi nó chỉ 2 tháng tuổi. Tôi đưa nó cho vợ tôi xem và nói… con này là kẻ chiến thắng… nó đã vượt qua 17 cá đực khác.

    13. Ông huấn luyện/chuẩn bị cá mình dự thi như thế nào?
    Cá dự thi của tôi được nuôi trong hồ 1 gallon và cho ăn trùn trắng mỗi ngày. Tôi cũng không vợt (net) những cá này mà đổ chúng từ hồ này sang hồ nọ hay túi đựng. Tôi ngăn chúng và giở tấm ngăn một chốc 2 lần mỗi ngày để chúng sừng và luyện tập. Tôi đã đăng vài tấm hình về hệ thống ngăn này trên website của mình, hãy bấm và xem ở phần Trưng Bày.

    14. Ý kiến của ông về việc pha Betta splendens với những phân loài betta khác như Betta imbellis, smaragdina, machachai nhằm tạo ra cá lai với những màu sắc mới là gì?
    Tôi đoán mình có ý tưởng pha trộn về thực hành này. Mặc dù tôi vốn tự gọi mình là tay lai tạp (hybridiser), tôi không thích đưa những loài khác vào bức tranh. Tôi lo ngại về sự pha loãng (dilution) và suy yếu gien ở loài**? về sau. Tuy nói vậy, chắc chắn những biến thể mới này rất thú vị và công cuộc tuyển chọn lớn lao này đảm bảo rằng có gì đó để mỗi người làm việc với. Tôi tin rằng càng nhiều người chơi betta thì càng tốt. Tôi tự hỏi con cá này xuất phát từ sự kết hợp loài nào?
    [​IMG]

    15. Ông cho nhà lai tạo mới lời khuyên nào?
    Tôi có nhiều lời khuyên cho các tân binh (novices). Cho phép tôi trút lòng:

    Tôi cảm thấy có hàng ngàn người ở mỗi quốc gia trên thế giới lai tạo và trưng bày những con cá này… nhưng họ ở đâu? Nhiều người bắt đầu, nhưng chỉ một ít trưng bày cá của mình. Việc nuôi cá betta nên THÚ VỊ!

    Tôi tin rằng có hai điều vốn ngăn cản các tân binh vui vẻ… 1) không thành công khi ép những cá này và … 2) bệnh tật.

    1. ÁNH SÁNG là nguyên nhân số một những nỗ lực ép nghèo nàn… cá betta đơn giản và thuần khiết chỉ cần 12 giờ chiếu sáng một ngày… thời lượng… điều khiển thời lượng sáng (photoperiod control) là tất cả. Sau khi làm việc cả ngày, các tân binh muốn ngắm cá của mình vào buổi tối và họ giữ cá của mình thức quá trễ. Việc để phòng tối hoàn toàn và việc sử dụng một số đèn trên bộ định thời (timer) để bật sáng phòng một cách tuần tự là giải pháp… 12 giờ chiếu sáng là tối đa và đây rồi, cá của bạn sẽ sinh sản!

    Tuy nhiên, 12 giờ tắt đèn phải hoàn toàn tối. Thậm chí, một đèn đường chiếu qua cửa sổ có thể khiến chúng ngừng sinh sản.

    2. BỆNH TẬT: Thật buồn khi thậm chí những nhà lai tạo hữu danh cũng vô tình bán cá bệnh cho các tân binh. Không gì nản bằng việc luôn phải nhặt cá bột và cá giống bị chết. Dĩ nhiên, bệnh lao cá (tuberculosis) hay mycobacterium là thứ TỆ HẠI NHẤT. Nó ẩn mình khéo léo trong các hệ thống nhỏ giọt và chảy tràn (drip and flow-through systems). Các hệ thống nhỏ giọt và chảy tràn là LỜI NGUYỀN của thú chơi betta. Thật khó để hình dung tại sao mọi người muốn một hệ thống nhỏ giọt. Nó giống như một kiểu nghi-lễ-chuyển-giao (rite-of-passages) hay đại loại. Những hệ thống này quá phức tạp và dễ trục trặc, trên tất cả tất cả chúng đều dung dưỡng bệnh tật.

    Những gì mà mỗi tân binh cần là một bố trí mà trong đó, nước từ một lọ cá này chảy thẳng xuống ống xả và không bao giờ được tái sử dụng cho bất kỳ lọ cá nào khác. TUYỆT ĐỐI KHÔNG TIẾP XÚC GIỮA CÁ DƯỚI BẤT KÌ HÌNH THỨC NÀO ngoại trừ vào thời gian sinh sản. Hãy bấm vào đây để xem chi tiết về việc xây dựng một hệ thống đơn giản.

    Điều mọi người không biết về các hệ thống này đó là thất bại thảm hại của bộ chiếu tia cực tím để thanh lọc mầm bệnh của nước tái-sử dụng. Những dụng cụ này chỉ đạt hiệu quả tối đa 95%. Điều đó có nghĩa 5% vi khuẩn và thậm chí tỉ lệ ký sinh cao hơn đang lọt qua. Chúng tái-định cư rất nhanh chóng trong các ống phía sau đèn chiếu. Tôi biết bởi vì tôi từng thu hoạch (cultured) vi khuẩn ở khoảng cách 1 foot trong những ống đó và đếm quần thể để dự đoán khối lượng… và nó chẳng khác với mức độ trong nước đi vào bộ chiếu.

    Điều đáng buồn về mycobacterium đó là con người có thể bị lây bệnh! Tôi cá có thật nhiều tay chơi betta, những người bị nhiễm căn bệnh đau đớn này và thậm chí họ không hề biết rằng mình bị lây từ cá mà ai đó gửi cho mình!

    Dẫu sao, tôi cảm nhận mạnh mẽ về điều này như bạn có thể thấy và tôi dành chút thời gian cho nó ở phần bệnh tật trên website của tôi, hãy bấm vào đây.

    Điều thứ nhì về khía cạnh này là một quy trình vệ sinh nghiêm ngặt hồ, lọ và vợt giữa các lứa. Điều này cũng được đề cập ở phần Sức Khỏe trên website của tôi.

    Tôi cũng nhận thấy những tân binh nên gia nhập các Hiệp Hội Betta và cố triển lãm cá của mình sớm nhất có thể. Hội Đồng Betta Quốc Tế (IBC) là một ví dụ về tổ chức hàng đầu và họ làm một việc tuyệt vời là khiến cho việc trưng bày cá lần đầu của người mới thật dễ dàng.

    Chút khuyên nhủ sau cùng tôi trao cho những tân binh là dành thời gian thuyết phục các tiệm thú cưng địa phương chăm sóc cá betta của họ một cách trách nhiệm hơn và giúp đỡ họ trưng bày cá theo cách phô bày những gì đẹp nhất ở chúng. Nếu mọi người đều làm điều này thì tôi tin là nhiều người nữa sẽ yêu thích loài cá tuyệt vời này vì những gì mà chúng có.

    Sau cùng, tôi có một số thành công trong việc thuyết phục một tiệm cá cảnh nhiệt đới hàng-đầu ở Montreal có tên Aquarius cho phép tôi hỗ trợ họ trong việc thiết lập một khu trưng bày như vậy và họ đang bán halfmoon. Phương pháp trưng bày betta mà chúng tôi đang sử dụng ở đó được giải thích trên website của tôi, hãy bấm vào đây.
     
    Last edited by a moderator: 2/11/17

Chia sẻ trang này