Oscar: Vua cá cảnh Arthur Masloski - http://aquadealuk.co/2016/01/02/oscars-by-arthur-masloski/ Loài cichlid cẩm thạch (marble) hay nhung (velvet) thường được biết dưới cái tên oscar (Astronotus ocellatus), là một trong những loài cá mà bạn nghe nói đến, loài cá sản sinh ra các truyền thuyết và huyền thoại trong số những ai được nghe hoặc đủ may mắn để thấy một con trưởng thành. Với nhiều người, chúng là cửa ngõ để mở ra thế giới cá cảnh mới lạ. Sau khi bạn làm chủ các hồ cộng đồng thì cá oscar là thách thức kế tiếp, thứ gì đó mới mẻ, phấn khích kèm những lần chán nản. Trong một tiệm đầy cá tetra và barb, cá oscar thực sự là vua. Ai mà không tự hỏi về cá này trong khi lướt qua những hàng và cột hồ kiếng? Khi còn non, chúng chào đón chúng ta tại mặt kiếng nơi ngăn cách với thế giới của chúng với chúng ta, dõi theo khi chúng ta nhìn chúng. Chúng đuổi theo ngón tay của chúng ta và lũ cá mồi được thả chung, và bạn có thể nhìn vào mắt chúng và thấy sự thông minh vốn không thường thấy ở loài cá. Một số tay chơi mua chúng tùy hứng, chỉ để nhận một bài học khó khăn sau đó. Số khác tìm hiểu trước và nhận ra yêu cầu nuôi dưỡi một con là quá khó. Nhưng vẫn có người chấp nhận thách thức và bước vào hành trình thăm thẳm đến một thế giới khác, một thế giới của những quái vật xinh đẹp, thông minh và những hồ kiếng khủng dùng để nuôi chúng, trong thời gian được dẫn dắt bởi con oscar đầu tiên họ mua về, con cá mà tự thân nó có thể thay đổi cách thức mà chúng ta nhìn nhận về loài cá và thế giới của chúng. Cá oscar là gì? Được đặt tên Lobotes ocellatus bởi nhà tự nhiên học Louis Agassiz vào 1831, oscar vốn được nhận lầm là một loài cá biển. Tên gọi thay đổi nhiều lần, sau cùng cá oscar nhận được tên khoa học hiện nay Astronotus ocellatus. Tên riêng [ocellatus] chỉ đến đốm tròn (eye-spot) gần đuôi cá, và tên thông dụng [oscar] chỉ đến “ngôi sao” (star) trên lưng cá. Là loài bản địa thuộc các vùng đất thấp ở vùng nhiệt đới Nam Mỹ, cá oscar có thể được phát hiện ở vùng nước trắng (white water) chảy chậm tại các nước như Peru, Brazil, Colombia và French Guiana. Chúng là một trong hai loài thuộc chi Astronotus, loài kia ít phổ biến hơn được biết dưới tên Astronotus crassipinnis. Cùng với chi Chaetobranchus chúng tạo thành phân họ Astronotinae trong họ Cichlidae. Không giống như những loài cichlid khác, cá oscar có bề ngoài độc đáo. Cái tên cichlid lụa (velvet) là phù hợp, bởi cá này có vẻ ngoài rất mượt mà và bóng bẩy. Cá non rất khác với cá trưởng thành về màu sắc và hoa văn, (ở oscar hoang dã) có màu thân tương đối đen và không sọc (stripe). Bởi sự tiến bộ trong các đột biến cản bồn (aquarium-bred) đã tạo ra những biến thể vây, hoa văn và màu sắc khác nhau, nên bạn không thể luôn mua một con cá non và biết chắc nó sẽ thành ra thế nào. Oscar hoang dã có màu nền lục ô-liu, các vạch sẫm rải rác, và một đốm đen (eye spot) với viền cam tươi ở gốc đuôi, một sự thích nghi dường như được phát triển để đánh lừa những kẻ săn mồi trong địa bàn tự nhiên của chúng. Trong tự nhiên, cá oscar trưởng thành có màu lục ô-liu điển hình với nhiều vạch sẫm phân bố ngẫu nhiên trên khắp vây và thân. Cá oscar hoang dã cũng có đốm đen, hay đốm mắt (eye-spot) gần đuôi. Đốm đen có viền cam tươi, và một số cá thể có thể có rất nhiều ở phần sau của thân. Những đốm này được cho là để đánh lừa kẻ săn mồi chẳng hạn như loài cá piranha dữ dằn vốn chia sẻ cùng một địa bàn với chúng. Lai tuyển chọn đã tạo ra nhiều biến thể cá oscar ngoài dạng tự nhiên hay thông dụng. Cá oscar đỏ, cọp (tiger), cọp đỏ, và bạch tạng (albino) là những dòng thông dụng nhất, và thậm chí còn có cả biến thể đuôi voan (veiltail) nữa. Ngoài màu sắc, cá oscar còn trông lực lưỡng, mạnh khỏe nữa. Thân chúng cao và dẹp, chúng có miệng rộng với môi dày, và cặp mắt lồi liên tục đảo quanh. Khi nhìn vào cá oscar, bạn có thể thấy sức mạnh mà chúng sở hữu: với chỉ một cú vẫy đuôi, chúng có thể phóng ngang qua hồ, làm nước văng tung tóe ra ngoài. Lớn đến kích thước 12 – 14 inches (30 – 36 cm) và nặng đến 3 lbs (1.4 kg), những con cá to, khỏe này cần không gian rộng rãi để phát triển. Yêu cầu hồ nuôi Có lẽ sai lầm phổ biến nhất của người nuôi oscar là đánh giá thấp yêu cầu hồ nuôi của chúng. Khi còn non chúng chỉ dài độ vài inch điều dễ dẫn tới ngộ nhận rằng chúng có thể sống trong một hồ cộng đồng nhỏ hẹp. Tuy nhiên, điều mà mọi người có lẽ chưa biết là tốc độ lớn ghê hồn của cá oscar. Trong một môi trường lành mạnh, bạn có thể hy vọng em bé mắt-to dễ thương của mình lớn với tốc độ khoảng một inch [2.5 cm] mỗi tháng trong năm đầu tiên cho đến khi nó đạt 10 inch (25 cm) và thành thục sinh sản. Một khi thành thục (maturity) tốc độ lớn chậm lại, nhưng bạn vẫn có thể kỳ vọng vào con cá 12 inch (30 cm) hay lớn hơn trong nay mai. Những cá thể lớn nhất thậm chí có thể đạt 16 - 18 inches (41 - 46 cm), nhưng thứ này khá hiếm. Vậy bạn nuôi cái thứ to xác này như thế nào? Trước hết, cần vứt bỏ công thức cũ inch-per-gallon, bằng không bạn sẽ có con cá 12 inch trong hồ 12 gallon (45 lít) và điều đó là không ổn. Công thức mà tôi muốn áp dụng là cho phép cá bơi bốn lần chiều dài thân và có hai lần chiều dài thân để đảo mình. Với con cá dài 12 inch thì điều này có nghĩa hồ dài 4 feet (1.2 m) và rộng 2 feet (0.6 m). Việc này nghe có vẻ quá đáng nhưng nếu bạn có ý định nuôi cá này thì tốt nhất nên làm đúng. Tôi coi một hồ 75 gallon (284 lít) là lý tưởng để nuôi cá oscar; những người khác sẽ tuyên bố hồ 55 gallon (208 lít) là đủ và nghĩ sẽ ổn, độ rộng 13 inch (33 cm) của hồ là tương đối gắt. Lai tuyển chọn đã tạo ra hàng loạt dạng màu của cá oscar trong thế giới cá cảnh. Việc chọn máy lọc cũng rất quan trọng; con cá to cỡ con chuột lang tạo ra rất nhiều chất thải. Với một bộ lọc treo (HOB, hang-on-back), tốc độ lưu chuyển nước (water turnover) 10X là lý tưởng; với bộ lọc thùng (canister), nên dùng tốc độ từ 3 đến 5X. Tránh dùng bộ lọc đáy (undergravel) bởi không thể xử lý kịp tốc độ thải của cá oscar, chưa kể rồi chúng sẽ bới tung các tấm lọc lên nữa. Bộ lọc tự thân nó không thể giữ cho hồ nuôi oscar hoàn toàn sạch sẽ. Việc thay nước nhiều, định kỳ là cần thiết. Việc để ý tới nồng độ ammonia, nitrite và nitrate trong hồ của bạn sẽ có ích. Nồng độ ammonia và nitrite bằng không là cần thiết, trong khi nồng độ nitrate bằng hoặc dưới 20 ppm là đủ. Việc này cần thay nước nhiều mỗi tuần hay mỗi hai tuần. Về chất lượng nước, cá oscar chịu đựng tốt với các điều kiện nước khác nhau. Nước sạch là điều đương nhiên, nhưng cung cấp cho cá oscar nhiệt độ tự nhiên của vùng nhiệt đới 75° đến 82°F (24° đến 28°C) là tốt nhất. A. ocellatus là loài cá mau lớn vốn có thể sống từ 10 đến 15 năm và đạt đến kích thước 14 inch (36 cm), với những cá thể thậm chí còn lớn hơn được người chơi thông báo. Việc sưởi ấm hồ oscar có thể khó khăn, bởi cá oscar theo bản tính tự nhiên rất tò mò với mọi thứ xung quanh. Thông thường, cá oscar sẽ đảo lộn đồ trang trí, và thường dẫn đến việc làm hỏng cây sưởi và cá chết. Để ngăn ngừa việc này, cây sưởi cần có vỏ bảo vệ, và cây sưởi bằng ti-tan cứng sẽ chịu đựng tốt hơn. Độ pH khá quan trọng; tầm từ 6 đến 8 là ổn, nhưng hãy đảm bảo [thông số] nước hồ ổn định và tránh độ pH, độ cứng, nhiệt độ .v.v. trồi sụt quá nhiều. Bởi vì cá oscar quá lớn và khỏe mạnh, vật trang trí phải được lựa chọn cẩn thận. Cá oscar trưởng thành dễ tự gây tổn thương khi bơi lượn xung quanh hồ, vì vậy hãy tránh vật trang trí có cạnh sắc và đảm bảo có nhiều không gian để cá bơi lội. Những cành lũa và đá cuội nhẵn nhụi sẽ khiến việc trang trí được tự nhiên hơn. Cá oscar cũng thích tái sắp xếp lại hồ, dời sỏi sang chỗ khác bằng miệng và làm bật rễ cây. Vì vậy, cây giả có lẽ phù hợp hơn là cây thiệt. Dẫu nghe có vẻ phá phách, sự tò mò và chộn rộn của cá oscar là điều khiến chúng trở nên cá tính và hấp dẫn. Nếu bạn không muốn nuôi con cá hành động như đứa trẻ, thì cá oscar có lẽ không dành cho bạn. Cá oscar cần hồ rộng tối thiểu 75 gallon (284 lít) cho một con và 125 gallon (473 lít) hay nhiều hơn cho hai con, với không gian bơi lội rộng rãi và thay nước nhiều, thường xuyên. Yêu cầu dinh dưỡng Cá oscar có lẽ nổi tiếng nhất về nhu cầu ăn uống vô độ. Cá non (đặc biệt) và cá trưởng thành sẽ chào đón người nuôi với niềm hân hoan tột độ khi giờ ăn đến gần. Chúng nổi tiếng với hành vi mà nhiều người gọi là vũ điệu xin ăn (feed-me dance), và việc cho cá oscar ăn thực sự là một trong những phần thưởng lớn lao nhất khi nuôi chúng. Cá oscar thường được nuôi bằng khẩu phần khác thường bởi người nuôi thiếu kinh nghiệm. Trở lại buổi ban đầu của thú nuôi cá, chẳng có gì bất thường khi những con cá này được cho ăn khẩu phần cố định gồm thức ăn của chó, cá tươi và thậm chí cả những thứ như xúc xích (hot dog). Tuy nhiên, vào thời đại ngày nay, chúng ta đều biết khẩu phần như vậy là không thể chấp nhận được. Có nhiều loại thức ăn tổng hợp (formulated) rất tốt trên thị trường dành riêng cho cichlid cỡ lớn và thậm chí cả cá oscar. Thức ăn viên cichlid chất lượng cao nên chiếm phần lớn khẩu phần của cá oscar. Khi chúng còn non, việc cho những con quái vật lớn nhanh như thổi này ăn thường xuyên là rất quan trọng, và cá oscar mạnh khỏe rất phàm ăn. Dẫu chúng luôn có vẻ đói khát, nhớ đừng quá nuông chiều nhu cầu tự nhiên của chúng. Cá non có thể được cho ăn ít một khoảng ba lần mỗi ngày. Khi chúng lớn, tần sất ăn nên giảm xuống. Cá oscar trưởng thành chỉ cần cho ăn một lần mỗi ngày, và thậm chí bỏ cách ngày cũng chẳng sao. Nhiều tay chơi vô ý mua cá oscar vì những lý do sai lầm; chẳng hạn, họ muốn một con cá săn mồi phàm ăn để gây ấn tượng với bè bạn khi họ thả cá mồi vào hồ. Dẫu oscar là cá săn mồi (predator) và ăn thịt cá khác, bạn không nên cho chúng ăn cá thường xuyên. Ngoài tự nhiên, cá oscar chủ yếu ăn động vật thân mềm (invertebrate), chẳng hạn như trùn và tôm càng (crayfish), và thỉnh thoảng cũng ăn cả cá tươi nữa. Bạn có thể cho oscar ăn cá tươi, nhưng chỉ là món ăn dặm (treat) và chỉ sau khi nuôi cách ly một cách thích hợp. Cá mồi mới mua về thường được chăm sóc kém và chứa mầm bệnh, vì vậy việc đem chúng cho cá oscar ăn chắc chắn sẽ lây truyển ký sinh hay bệnh tật. Những món ăn dặm tốt hơn bao gồm trùn, dế, tôm càng nhỏ hay tôm tép đông lạnh. Cá oscar nổi tiếng vì trí thông minh của chúng, cá tính hấp dẫn, và lối thể hiện đầy đam mê – tức điệu nhảy xin ăn – vào giờ ăn. Cá oscar hoang dã cũng thỉnh thoảng xơi cả thực vật, thông thường việc thêm một miếng cam tươi, nho bóc vỏ và dưa chuột sẽ bổ sung dưỡng chất vào khẩu phần của cá oscar. Đậu hà lan là món ăn dặm tuyệt vời và nhuận tràng tự nhiên. Nếu cá oscar của bạn từ chối ăn thực vật, hãy thử cho ăn viên tảo hay ngâm viên thức ăn vào loại multivitamin dành riêng cho cá. Một khẩu phần giàu dinh dưỡng và lành mạnh sẽ giúp tăng cường sức khỏe. Cá của bạn sẽ lớn nhanh hơn, mạnh khỏe hơn và sống lâu hơn – vốn có thể từ 10 đến 15 năm – vì vậy hãy mong đợi một cam kết lâu dài. Cá nuôi chung với oscar Khi mua cá oscar hay khi quan sát nó bơi quanh hồ, bạn có lẽ muốn thêm vào một hay hai con nữa (tankmate), lưu ý rằng cá oscar không cần đến bạn bè để cảm thấy hạnh phúc. Chúng hoàn toàn ổn khi ở một mình, và trừ phi bạn có hồ đủ rộng, việc thêm cá khác vào hồ là điều mà bạn không nên nghĩ đến. Nếu bạn có đủ không gian và muốn cá oscar có bạn thì có rất nhiều lựa chọn thích hợp. Nên nhớ rằng mỗi con oscar đều rất cá tính, và mặc dù cá nuôi chung có thể hợp với con oscar này, nhưng con oscar khác có thể không chấp nhận chúng. Nếu bạn nuôi cá trong hồ 55 gallon (208 lít) thì việc bổ sung cá khác là bất khả thi. Trong hồ 75 gallon (284 lít) hay lớn hơn, hãy chọn cá cùng hồ một cách cẩn trọng, không được quá lớn hay hung dữ. Những loài cichlid bán-hung dữ khác như severum [kim thơm], firemouth [hỏa khẩu] và convict [gấu trúc] thường phù hợp. Nếu bạn muốn cá bầy, cá silver dollar [chim câu] là một trong những bạn cùng hồ tốt nhất với oscar. Các loài ăn đáy (bottom feeder) chẳng hạn như cá chùi kiếng (pleco) hay cá nheo (catfish) cỡ lớn cũng nuôi được. Hãy đảm bảo khi lựa chọn cá chung hồ thì kích thước cần được cân nhắc đến, bởi cá oscar sẽ ăn cá nhỏ hơn hay thậm chí còn cố ăn cả cá quá lớn, vốn thường dẫn đến cái chết cho cả hai. Loại cá thân cao, vạm vỡ là tốt nhất. Nếu mua cá chung hồ khi oscar còn non, nên nhớ rằng cá oscar sẽ lớn hơn cá khác rất nhanh. Nghe nói, cá oscar non dường như thích nghi với cá chung hồ tốt hơn những con trưởng thành, bởi vậy thả cá chung hồ khi oscar còn non thì tốt hơn là đợi cho đến khi nó lớn hẳn và đã quen với cuộc sống đơn độc. Lai tạo Lai tạo cá oscar trong môi trường nuôi dưỡng là một trải nghiệm xứng đáng, nhưng có điều tôi vẫn còn tự nhủ với bản thân, phần nào vì việc tính toán không gian. Để nuôi hai con oscar, hồ lớn hơn 125 gallon (473 lít) là cần thiết, nhưng rồi nảy ra đám cá bột và bạn có thể thấy đây có lẽ là một thử thách cam go. Nếu bạn có không gian và thời gian và cách để bán hết lũ cá con, thì có một vài mánh có thể giúp bạn trong việc tìm ra một cặp và cho chúng sinh sản thành công. Cá oscar không có lưỡng hình giới tính (sexually dimorphic). Dẫu nhiều người tuyên bố có những dấu hiệu về giới tính, chẳng hạn như kích thước và độ dài vây, sự thực đó là không hề có cách phân biệt giới tính dễ dàng nào đối với người nuôi cá bình thường. Điều đó có thể được thực hiện bằng cách bắt cá ra khỏi hồ và kiểm tra vùng huyệt và hậu môn của nó, nhưng đây là một nhiệm vụ khó nhằn khiến cá có nguy cơ bị tổn thương nếu bạn không biết cách làm. Phương pháp tốt nhất với hầu hết người chơi cá là mua nhiều cá non; sáu có lẽ là con số tốt nhất, bởi điều đó làm tăng khả năng bạn sở hữu cá thể thuộc về mỗi giới tính. Quan sát số cá này khi chúng lớn và phát triển, và nếu may mắn bạn có thể kiếm được một hay hai cặp. Khi một cặp hình thành bạn sẽ cần tìm nhà mới cho những con còn lại. Khi cặp cá thành thục sinh dục và sẵn sàng sinh sản, chúng làm sạch một vị trí trong hồ để đẻ trứng, thường trên một mặt phẳng của hòn đá, vậy nên bỏ đá vô. Để kích thích việc sinh sản, hãy giữ cho nước càng sạch càng tốt và cung cấp một khẩu phần giàu và đa dạng [dưỡng chất] cùng với nước ấm, dẫu những điều này vẫn nên được đáp ứng. Khi đến đúng thời điểm, cá cái sẽ đẻ từ 1000 đến 3000 trứng trên mặt phẳng được cung cấp. Khẩu phần của A. ocellatus nên bao gồm chủ yếu viên cichlid chất lượng cao, thỉnh thoảng dặm thêm trùn, dế, tôm càng nhỏ và đôi khi cả thực vật như cam, dưa leo và đậu hà lan. Bạn có thể chọn cách lấy tổ trứng ra [đem ấp] nếu muốn, nhưng oscar, như những loài cichlid khác, chăm sóc cá con. Trứng thụ tinh sẽ chuyển sang màu cam-vàng, trong khi trứng không thụ tinh hay hư sẽ chuyển thành màu trắng. Một khi trứng nở, cá bột sẽ tiếp tục sử dụng noãn hoàng (yolk sac) cho đến khi bơi tự do; một khi bơi tự do chúng có thể được cung cấp một khẩu phần gồm ấu trùng artemia mới nở và thức ăn đặc biệt cho cá bột ở các tiệm cá cảnh. Oscar là loài cá đặc biệt dễ sinh sản, nhưng thách thức to lớn nằm ở chỗ tìm ra một cặp và hồ nuôi cá cha mẹ cùng với rất nhiều cá bột đang phát triển. Ghi chú về hành vi của cá oscar Qua bài viết này, tôi xin đề cấp đến vài lời giễu cợt về hành vi của cá oscar: sự phàm ăn của chúng, xu hướng tái sắp xếp vật trang trí hồ, và sự tò mò của chúng. Tuy nhiên, cá tính độc đáo của cá oscar vượt xa những điều này. Việc mô tả chúng một cách đơn giản như là tò mò và thông minh không đủ để đánh giá chúng. Chúng quá khác với hầu hết những loài cá khác và có vài điều có thể khiến cho người mới nuôi oscar phải do dự về loài cichlid này, nhưng một khi bạn hiểu chúng thì bạn sẽ trở nên thích chúng. Điều quan trọng cần lưu ý đó là cá oscar rất tùy hứng, hay cũng gần như vậy. Nên cũng bình thường khi cá oscar không thoải mái với ngôi nhà mới. Khi bạn đem cá mới về nhà, đừng ngạc nhiên khi nó trở nên nhợt nhạt, lẩn trốn nhiều, và ban đầu từ chối ăn. Tâm trạng này có thể kéo dài độ một tuần, nhưng nếu cá mạnh khỏe thì rồi nó cũng bơi ra ngoài. Nhưng mọi sự không chỉ dừng ở đó, bởi cá oscar có thể thay đổi tùy thuộc vào bất kỳ điều gì. Bật đèn quá sớm vào buổi sáng, di dời đồ trang trí, đổi hồ, và thậm chí thêm hay bớt một cá chung hồ đều có thể khiến cá oscar trốn vào góc, nhưng rồi cá của bạn cũng sẽ bơi vòng quanh. Những con oscar dũng mãnh như vậy lại có trái tim thực sự yếu mềm. Một khi chúng cảm thấy thoải mái và thư dãn trong ngôi nhà mới của mình thì chúng mới thực sự bùng nổ. Chúng có thể khiến bạn bối rối, bởi chúng thường quan sát bạn ráo riết, dõi theo từng cử động của bạn. Chả mấy loài sánh được sự say mê của chúng với thức ăn. Chúng thường nhảy và quẫy nước khi vừa trông thấy hộp thức ăn, nên cần bố trí nắp đậy nặng, chặt trên hồ để ngăn cá khỏi nhảy ra ngoài. Cá oscar thậm chí dường như thỉnh thoảng còn biết buồn chán, đó là khi chúng quyết định phá vỡ cây sưởi hay đào trốc rễ cây để cho vui. Một số người nuôi cá oscar cung cấp đồ chơi cho cá của mình; những thứ như trái bóng bàn có thể giúp oscar giải trí lâu dài. Thực ra, cá oscar gần như giống với thú cưng (pet) hơn là cá cảnh. Chúng có thể nhận diện từng người và yêu thích người này hơn người kia. Những con dạn dĩ sẽ đấu mõm (mouth-fight) với cả chủ nhân lẫn người lạ, trong khi những con nhút nhát sẽ trốn người lạ và chỉ chấp nhận thức ăn từ những người mà chúng đã quen thuộc. Nuôi cá oscar là một trải nghiệm không giống với hầu hết những loài cá khác trong thế giới cá cảnh. Nếu bạn có không gian, thời gian và sự kiên nhẫn thì bạn nên cho loài cichlid này một cơ hội. Bạn có thể thấy mình thực sự gắn bó với một con cá – và đó là một trải nghiệm đáng giá. Tác giả điều hành diễn đàn thảo luận online tại www.oscarfish.com, nguồn tài nguyên và cộng đồng của những người nuôi cá oscar cống hiến cho việc giúp đỡ những người khác trở thành người nuôi cá oscar thành công. ============================= *Cá oscar được nhiều người gọi là “cá tai tượng châu Phi”; đây là cách gọi sai vì oscar thuộc họ Cichlidae chứ không phải họ tai tượng Osphronemidae; còn nói về nguồn gốc thì địa bàn phân bố tự nhiên của nó ở Nam Mỹ chứ không phải châu Phi. Có người gọi là cá heo lửa nhưng tên này không thông dụng lắm. Trong bài này, chúng tôi vẫn duy trì tên gọi gốc “oscar” với hy vọng rồi mọi người sẽ quen dần với nó. *Thổ dân Colombia phân loại nước sông theo màu mà nó cũng phản ánh đặc điểm sinh thái cũng như sự màu mỡ của nước. Sau này, các nhà khoa học cũng như người nuôi cá cảnh vẫn duy trì cách phân loại này, nhưng cụ thể hóa bằng độ trong (water transparency) hay tầm nhìn (visibility), độ pH và độ dẫn (conductivity). Có ba loại nước sông là nước trắng (white water), nước đen (black water) và nước trong (clear water). Nước trắng (như sông chính Amazon và các nhánh Juruá, Japurá, Purus và Madeira) thường đục, với độ trong biến thiên từ 20 đến 60 cm, và bắt nguồn từ dãy Andes, nơi mà chúng mang theo một lượng lớn phù sa màu mỡ. Nước trắng có độ pH trung hòa và nồng độ chất hòa tan tương đối cao bởi độ dẫn biến thiên từ 40–140 μS/cm. Nước đen (như sông Negro) bắt nguồn từ địa tầng Precambrian Guiana vốn là vùng cát trắng rộng lớn (podzols). Độ trong từ 60-120 cm, với lượng cặn lơ lửng thấp nhưng nồng độ humic acid cao khiến nước có màu nâu-đỏ. Độ pH ở những nơi đó từ 4-5 và độ dẫn <20 μS/cm. Vùng ngập lũ của các sông đen thường kém tươi tốt và được dân địa phương gọi là igapós. Nước trong (như sông Tapajós và Xingu) bắt nguồn từ vùng bình nguyên (cerrado) thuộc địa tầng Trung Brazil. Độ trong của nước là trên 150 cm, với lượng phù sa và chất hòa tan thấp, độ dẫn từ 10-20 μS/cm, độ pH từ 6-7 ở các con sông lớn. Vùng ngập lũ của các con sông nước trong tương đối tươi tốt và cũng được gọi là igapós. *Barb: theo Wikipedia, đây là tên gọi của nhiều loài thuộc họ cá chép Cyprinidae, chủ yếu thuộc các chi Barbus và Puntius [bao gồm cá tứ vân, cá hồng mi]. ============================= Đêm Oscar (Nathan Hill) Hướng dẫn đích thực về cá Oscar (Heiko Bleher)
